شب یلدا چیست ؟

برای پی‌بردن به اینکه شب یلدا چیست در این مقاله با تور دانش همراه شوید.

مردم ما از زمان قدیم مشغول دامداری و کشاورزی بوده‌اند و زندگی آنها بر پایه طبیعت بود. به‌گونه‌ای که تغییر فصل و بلندی یا کوتاهی شب و روز تأثیری زیادی بر زندگی آن‌ها داشت. بنابراین توجه ویژه‌ای به خورشید، گرما، بلندی و کوتاهی روزها قائل بودند و آن را نیک و مقدس می‌دانستند.

شب یلدا

آخرین شب پاییز در آیین مهر به‌عنوان شب تولد خورشید، به شمار می‌رود. همان شب بلندی که ایزد مهر در سرمای شدید از کوه‌های البرز بیرون آمد و نور خورشید پدیدار شد. شب یلدا، تولد میترا یا مهر نیست؛ بلکه تولد خورشید است. باوجوداینکه که خورشید و مهر ارتباط نزدیکی با هم دارند تفاوت‌هایی بین مهر و خورشید وجود دارد.

تاریخچه این شب

در تقویم مردم ایران، در زمان‌های قدیم نیز شب چله مصادف با شب تولد خورشید است. پس از آنکه ایرانیان به آیین زرتشت روی آوردند، آداب آیین مهر به بخشی از آیین زرتشت تبدیل شد. بر اساس سنتی باستانی در آیین مهر، شاهان ایرانی با فرارسیدن روز اول لباس‌های سلطنتی و قصر را رها می‌کردند، با لباسی سفید به سمت صحرا راهی می‌شدند و بر فرش سفیدی می‌نشستند. نگهبان‌های کاخ و خدمتکاران در این روز آزاد بودند و هیچ‌کس حق دستور دادن به دیگران را نداشت. به‌طوری‌که همه از پادشاه تا مردم عادی، در یک مقام بودند. در این روز ریختن خون حتی گوسفند و مرغ و همچنین جنگیدن ممنوع بود. همه به‌صورت موقت دست از جنگ و کشتار برمی‌داشتند و صلح و آرامشی به ارمغان می‌آمد.

مردم ایران باستان به حرمت «مهر» و «اهورامزدا» دور هم جمع گشته و به خوردن، نوشیدن و شادی می‌پرداختند. سفرهٔ میزبانی به نام «میَزد» در این شب پهن می‌شد که در آن میوه‌های فصل، آجیل، آتشدان، عطردان و… وجود داشت. در اصطلاح زرتشتیان، این سفره لُرک نامیده می‌شد. پس از گسترش آیین مهر در اروپا، مراسم شب یلدا یا شب چله به مناسبت روز تولد مهر و نور برگزار می‌شد و حتی پس از پیشرفت آیین مسیحیت، آداب‌ورسوم این آیین در زندگی مردم و بین رومیان باقی ماند.

گروه های مختلف مسیحیت تا سال ٣۵٠ میلادی می خواستند روز ششم ژانویه را روز میلاد مسیح اعلام کنند؛ اما بدلیل نفوذ آیین مهر، کلیسای روم مجبور شد تا روز تولد مسیح را در همان روز تولد میترا یا مهر برگزار کند تا با این کار به مرور جشن آیین مهر به فراموشی سپرده شود.