تور دانش مرجع اطلاعات عمومی
برای اطلاع از معنی کلمه زهد با این پست از لغتنامه تور دانش همراه باشید.
معنی زهد در لغتنامه دهخدا
بی‌رغبت شدن، پارسا شدن، روی بازگردانیدن از چیزی است بواسطه حقیر شمردن آن چیز.
معنی زهد در فرهنگ فارسی
نخواستن چیزی یا ترک کردن، اعراض کردن از دنیا
تلفظ زهد
زُهد
/zohd/
معنی زهد و تقوا – زهد و پارسایی
زهد در لغت به معنای روی‌گردانی از دنیا و تعلقات آن است.
تقوا در لغت به معنای پرهیزگاری و پرهیز از گناه است.
تفاوت زهد و تقوا در این است که زهد بر ترک دنیا و تعلقات آن تأکید دارد، اما تقوا بر پرهیز از گناه تأکید دارد. بنابراین، زهد می‌تواند در زندگی مادی و معنوی انسان تأثیرگذار باشد، اما تقوا بیشتر بر زندگی معنوی انسان تأثیرگذار است.
رابطه زهد و تقوا این است که زهد زمینه‌ساز تقوا است. زهد باعث می‌شود که انسان از دنیا و تعلقات آن روی‌گردان شود و به دنبال آخرت و نعمت‌های آن برود. این امر باعث می‌شود که انسان از گناه دوری کند و به سمت تقوا حرکت کند.
بنابراین زهد و تقوا یعنی روی گرداندن از دنیا و پرهیز گناه
زهد و پارسایی دو واژه نزدیک به هم هستند که در لغت و اصطلاح اخلاق، معنای مشابهی دارند.
پارسایی در لغت به معنای پرهیزگاری، تقوا، عفت و خلوص است. در اصطلاح اخلاق، پارسایی به معنای پرهیز از گناه و تعلقات دنیا است.
بنابراین زهد و پارسایی معانی مشابهی داشته و به معنی دل بریدن از دنیا و همه متعلقات آن است.
زهد چیست و زاهد کیست؟
زُهد در لغت به معنای “روی‌گردانی از دنیا و تعلقات آن” است. در اصطلاح اخلاق، زهد به معنای “ترک دنیا و تعلقات آن به قصد آخرت” است.
در زهد، انسان به این باور می‌رسد که دنیا و تعلقات آن، ارزش واقعی ندارند و تنها آخرت و نعمت‌های آن است که ارزشمند است. بنابراین، انسان زاهد کسی است که دنیا و تعلقات آن را ترک می‌کند و به دنبال آخرت و نعمت‌های آن می‌رود.
زهد درجات مختلفی دارد. در زهد ابتدایی، انسان تنها از تعلقات مادی دنیا روی‌گردان می‌شود. در زهد متوسط، انسان از تعلقات معنوی دنیا نیز روی‌گردان می‌شود. و در زهد عالی، انسان حتی از خود نیز روی‌گردان می‌شود و تنها به خدا توجه دارد.
زهد در اسلام از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. درباره زهد در قرآن کریم و اهمیت آن، آیات متعددی وجود دارد. به عنوان مثال، در آیه ۲۰۰ سوره بقره آمده است:
“وَمَا الْحَیَاةُ الدُّنْیَا إِلَّا مَتَاعُ الْغُرُورِ”
“زندگی دنیا جز سرگرمی و فریب نیست.”
در احادیث نیز، پیامبر اسلام (ص) و ائمه اطهار (ع) بر اهمیت زهد تأکید کرده‌اند. به عنوان مثال، پیامبر اسلام (ص) فرموده‌اند:
“زُهْدُ فِی الدُّنْیَا خَیْرٌ مِنْ صَلَاةِ أَلْفِ رَکْعَةٍ”
“زهد در دنیا بهتر از هزار رکعت نماز است.”
زهد آثار و فواید زیادی دارد. از جمله این آثار و فواید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آرامش روحی و روانی
- دوری از تعلقات دنیا و وابستگی‌ها
- تمرکز بر آخرت و نعمت‌های آن
- رشد معنوی و اخلاقی
زهد یک فضیلت اخلاقی است که می‌تواند به انسان کمک کند تا زندگی بهتری داشته باشد.
معنی کلمه زهد ریایی
زهد ریایی به معنای زهد دروغین یا زهد نمایشی است. در زهد ریایی، انسان به ظاهر از دنیا و تعلقات آن روی‌گردان می‌شود، اما در باطن، دلبستگی‌های زیادی به دنیا دارد.
زهد ریایی از آفات اخلاقی است که می‌تواند انسان را از مسیر حق و حقیقت دور کند. انسان زاهد ریاکار، با تظاهر به زهد، می‌خواهد دیگران را فریب دهد و از آنها اعتبار و احترام کسب کند.
قرآن کریم، زهد ریایی را به عنوان رياء بیان کرده است. در آیه ۱۴ سوره نساء آمده است:
“یُخَادِعُونَ اللَّهَ وَالَّذِینَ آمَنُوا وَمَا یَخْدَعُونَ إِلَّا أَنفُسَهُمْ وَمَا یَشْعُرُونَ”
“آنان خدا و کسانی را که ایمان آورده‌اند، فریب می‌دهند، اما جز خود را فریب نمی‌دهند، اما نمی‌دانند.”
در احادیث نیز، از زهد ریایی نهی شده است. پیامبر اسلام (ص) فرموده‌اند:
“أَبْغَضُ الرِّیَاءِ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ رِیَاءُ الْعَابِدِ”
“از همه ناپسندترین ریا نزد خداوند، ریا عبادت‌گزار است.”
زهد ریایی آثار و فواید زهد واقعی را ندارد و سبب فساد اخلاقی، دوری از حقیقت، و فریب دیگران می‌شود.
زهد به انگلیسی
asceticism
austerity
devotion
piety
piousness
abstemiousness
زهد در شعر فارسی
از زهد اگر مدد دهی ایمان را
مرتاض کنی به ترک دنیی جان را
ترک دنیا نه زهد دنیا زیراک
نزدیک خرد زهد نخوانند آن را
ابوسعید ابوالخیر – رباعیات نقل شده از ابوسعید از دیگر شاعران
🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸
زاهد نکند توبه به زهد ای ساقی
هرچند عیان عمل نمود ای ساقی
پرکن قدحی شراب زود ای ساقی
کاندر ازل آنچه بود، بود ای ساقی
امیر معزی – رباعیات
